Đa phần, các mẹ sau sinh và đang cho con bú trong 1-2 năm đầu thường gặp tình trạng kinh nguyệt không đều, hoặc thất thường như: tháng có tháng không, tháng tới sớm, tháng tới muộn, đau bụng kinh, rong kinh kéo dài… Nguyên nhân dẫn tới những biểu hiện trên là gì? Cùng tìm hiểu vấn đề này trong bài viết dưới đây nhé!

1. Kinh nguyệt không đều ở phụ nữ sau sinh

• Sự khác nhau giữa sản dịch và kinh nguyệt sau sinh

Trước hết kinh nguyệt và sản dịch khác nhau về bản chất và cả thời gian xuất hiện. Sản dịch là hỗn hợp dịch gồm máu loãng. Cục máu nhưng chỉ kéo dài khoảng 1 - 1,5 tháng sau sinh con. Ban đầu sản dịch sẽ có màu đỏ tươi, sau đó chuyển sang đỏ sẫm. Và cuối cùng là chất dịch dạng keo có màu vàng nhạt hoặc không màu. 

Kinh nguyệt là sự ra máu theo chu kỳ tháng/lần và kéo dài khoảng 5 - 7 ngày. Kinh nguyệt sẽ chỉ xuất hiện sau khi hết sản dịch. Những ngày đầu kinh nguyệt thường có màu đỏ tươi, ra nhiều, sau đó ít dần. 

• Sau sinh khi nào có kinh trở lại?

Tiếp đến là vấn đề kinh nguyệt xuất hiện trở lại sau sinh được rất nhiều cặp vợ chồng quan tâm. Bởi vấn đề này ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống chăn gối vợ chồng. Kinh nguyệt trở lại, đồng nghĩa với việc các mẹ phải sử dụng những biện pháp tránh thai để “cuộc yêu” được an toàn, tránh mang thai ngoài ý muốn.

Sau khi sinh, kinh nguyệt cũng chưa thể trở lại ngay được mà phải sau giai đoạn sản dịch tiết ra. Thời gian kinh nguyệt sau sinh trở lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: cho con bú, lượng hormone, sức khỏe. Và chế độ dinh dưỡng nghỉ ngơi sau sinh. Trong đó, tình trạng cho con bú là yếu tố lớn nhất ảnh hưởng đến sự trở lại của kinh nguyệt.

Chất prolactin - hormone chịu trách nhiệm sản xuất sữa mẹ là nguyên nhân ngăn chặn sự rụng trứng. Nếu mẹ không cho con bú, chu kỳ kinh nguyệt của mẹ sẽ quay trở lại từ sau 6 đến 8 tuần sau sinh. Nhưng mẹ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn thì thời gian kinh nguyệt quay trở lại có thể thay đổi. 

Ngoài ra, mẹ có thể không có kinh nguyệt trong 6 tháng sau sinh hoặc thậm chí lâu hơn. Trong một số trường hợp, kinh nguyệt sau sinh chỉ xuất hiện khi người mẹ ngừng cho cho bú. Với những trường hợp sinh con bằng phương pháp mổ đẻ, kinh nguyệt sẽ trở lại sau khoảng 4 - 8 tuần sau khi sinh.

• Kinh nguyệt không đều sau khi hết sản dịch

Đa số các mẹ sẽ gặp hiện tượng kinh không đều sau sinh. Mẹ có thể gặp chu kỳ dài hơn hoặc ngắn hơn. Lượng máu kinh sau sinh ra nhiều hơn hoặc ra ít hơn. Thậm chí, chiều dài chu kỳ của mẹ cũng có thể khác nhau. Bên cạnh đó, mẹ sau sinh có thể xuất hiện hiện tượng đau bụng kinh do lớp lót nội mạc tử cung bị bong ra sau sinh. Quá trình này xảy ra với mỗi người và mỗi lần mang thai khác nhau. 

Thêm vào đó, cần một khoảng thời gian để hormone trong cơ thể phụ nữ sau sinh trở lại bình thường, đặc biệt nếu bạn đang cho con bú. Chu kỳ kinh nguyệt sau sinh không đều có thể là 24 ngày, chu kỳ tiếp theo có thể là 28 ngày. Và sau đó một chu kỳ khác có thể là 35 ngày. Chu kỳ kinh nguyệt của bạn sẽ ổn định trong vòng một vài tháng hoặc sau khi bạn ngừng cho con bú.

2. Nguyên nhân kinh nguyệt không đều sau sinh là gì? 

Theo nghiên cứu, có khoảng 40 % phụ nữ có thể có kinh trở lại bình thường sau khi sinh con 6 tuần. Đa số sẽ có trở lại từ khoảng 24 tuần sau khi sinh con (tức là khoảng 5 - 6 tháng). Tuy nhiên, vấn đề này còn tùy thuộc vào việc bạn có cho con bú hay không. Nếu phụ nữ không cho con bú, kinh nguyệt có thể trở lại sớm và ngược lại. Đối với cả hai trường hợp này, đều có thể xảy ra tình trạng kinh nguyệt không đều.

Cụ thể, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có thể kể đến một số nguyên nhân sau:

• Thay đổi nội tiết

Thông thường, chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ được điều chỉnh bởi hoạt động của hệ thống nội tiết bao gồm estrogen và progesterone. Khi hệ thống nội tiết này không cân bằng được thì chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn.

Quá trình mang thai và sinh con khiến cơ thể người mẹ thay đổi rất nhiều. Đặc biệt là các hormone sinh dục. Chính sự thay đổi bất thường này khiến mẹ sau sinh bị kinh nguyệt không đều. 

Hành kinh có thể sẽ trở lại trong vòng 24 ngày, nhưng chu kỳ tiếp có thể là 28 ngày, hoặc cũng có thể kéo dài đến tận 35 - 40 ngày. Nếu trước đó, các sản phụ đã từng trải qua tình trạng mất cân bằng hormone. Thì chắc chắn sau khi sinh, khả năng kinh nguyệt không đều là rất cao.

• Cơ thể thay đổi sau quá trình mang thai

Sinh con là niềm hạnh phúc to lớn của mỗi người phụ nữ. Thế nhưng họ cũng chịu không ít thiệt thòi. Đầu tiên, có thể kể đến cơ thể trong và sau giai đoạn mang thai đều có những thay đổi. Đặc biệt, cân nặng có thể tăng lên một cách nhanh chóng và khó kiểm soát. Ngược lại sau sinh, một số chị em có xu hướng gầy đi do chế độ ăn uống và thiếu ngủ trầm trọng gây nên.

Cân nặng của người mẹ là một trong những thông số quan trọng giúp quyết định chu kỳ kinh nguyệt có đều hay không. Vì thế, trong cả hai trường hợp tăng hoặc sụt cân đều ảnh hưởng trực tiếp đến hormone trong cơ thể gây trình trạng kinh nguyệt không đều.

• Nuôi con bằng sữa mẹ

Giai đoạn cho con bú, các hormone chịu trách nhiệm cho việc sản xuất sữa từ các tuyến vú là Prolactin được sản xuất nhiều. Đồng thời, nó cũng chính là một trong những nguyên nhân ngăn chặn quá trình rụng trứng. Vì thế, việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ tác động mạnh đến chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ. Vô tình, làm chậm hoạt động của buồng trứng khiến cho kinh nguyệt xuất hiện chậm hay bất thường.

• Mắc các bệnh phụ khoa

Các bệnh phụ khoa luôn đe dọa đối với sức khỏe và khả năng sinh sản của nữ giới, đặc biệt là phụ nữ sau sinh. Thêm vào đó, do trong quá trình sinh nở, nhiều chị em phải tiến hành rạch tầng sinh môn. Dẫn đến vùng kín bị vi khuẩn, nấm ngứa xâm nhập.

Bên cạnh đó, việc vệ sinh không sạch sẽ vùng kín sau sinh cũng dễ gây viêm nhiễm âm đạo, viêm cổ tử cung, viêm vùng chậu,… Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính gây nên tình trạng kinh nguyệt không đều.

• Yếu tố tâm lý không ổn định

Việc chăm sóc một em bé sơ sinh chưa bao giờ là điều dễ dàng. Nó có thể khiến bạn mệt mỏi, căng thẳng và rối loạn giấc ngủ thường xuyên. Đặc biệt là lần đầu làm mẹ có thể khiến nhiều chị em mệt mỏi và căng thẳng. 

Nếu tình trạng tâm lý trầm trọng hơn, có thể tác động đến vùng dưới đồi và ảnh hưởng trực tiếp đến hệ trục nội tiết não bộ, tuyến yên, buồng trứng. Từ đó, kéo theo sự sản xuất hormone sinh dục nữ tại buồng trứng không diễn ra. Hệ quả là gây tình trạng kinh nguyệt không đều kéo dài.

• Hội chứng buồng trứng đa nang

Hội chứng buồng trứng đa nang xảy ra ngay khi hệ thống nội tiết bị mất cân bằng. Từ đó, khiến cho trứng ít khi rụng hoặc rụng một cách không đều đặn.

Có một thực tế rất phổ biến hiện nay là nhiều phụ nữ bị đa nang, suy yếu buồng trứng sau sinh. Chính điều này là nguyên nhân khiến họ bị rối loạn kinh nguyệt sau sinh.

• Dùng thuốc tránh thai

Thuốc tránh thai là một loại estrogen tổng hợp. Vì thế, khi dùng loại thuốc này sẽ khiến hàm lượng estrogen tăng cao và progesterone giảm xuống. Điều này gây ra hiện tượng rối loạn nội tiết tố sau sinh với triệu chứng kinh nguyệt không đều.

3. Dấu hiệu nhận biết rối loạn kinh nguyệt sau sinh

Kinh nguyệt không đều sau khi sinh là điều khó tránh khỏi với chị em. Và mẹ cần biết chính xác những biểu hiện của nó để có thể phát hiện một cách sớm nhất. Các chị em có thể dựa vào 5 dấu hiệu cụ thể sau đây:

• Vòng tuần hoàn của chu kỳ kinh nguyệt khác thường

Dấu hiệu dễ nhận biết nhất đó là số ngày ra kinh nguyệt. Chu kỳ kinh nguyệt thường là 28 - 32 ngày. Thời gian kinh nguyệt xuất hiện là từ 3 - 7 ngày tùy vào cơ địa từng người. Vì thế, những người có chu kỳ ít hơn 28 hoặc nhiều hơn 32 ngày. Thời gian chảy máu ít hơn 3 ngày hoặc nhiều hơn 7 ngày là chị em đã bị kinh nguyệt không đều sau sinh. 

• Máu kinh bị vón cục hay có màu đen khác thường

Hiện tượng máu kinh vón cục màu đen kết hợp với kinh nguyệt xuất hiện muộn. Hoặc tháng có tháng không cũng có thể là do kỳ kinh không đều đặn.

• Sau khi sinh mất kinh quá lâu

Đối với phụ nữ sinh mổ thì sau 2 - 3 tháng có kinh trở lại. Với người sinh thường thì lâu hơn là 6 tháng - 1 năm. Nếu như 1, 2 năm sau sinh chưa có kinh nguyệt trở lại thì chắc chắn bạn bị kinh nguyệt không đều sau khi sinh.

• Đau bụng dữ dội

Phụ nữ đến chu kỳ kinh nguyệt thường có biểu hiện đau bụng ở trước và trong ngày đầu tiên. Phụ nữ sau khi sinh chịu đau khá nhiều sau cuộc vượt cạn nên đau bụng kinh với họ không còn đáng sợ. Vì thế, những cơn đau vật vã, dữ dội, quằn quại cũng là biểu hiện kinh nguyệt không đều.

• Đau đầu vú

Đau đầu vú hay căng tức đầu vú là biểu hiện của rối loạn nội tiết. Nó đồng nghĩa với việc rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Đây là biểu hiện chung cho người bị chu kỳ kinh nguyệt không đều chứ không riêng chỉ phụ nữ sau khi sinh. Ngoài ra, còn có các biểu hiện: cơ thể mệt mỏi, đau lưng, đau đầu kèm theo.

4. Kinh nguyệt sau sinh không đều có nguy hiểm không?

Tình trạng kinh nguyệt không đều sau sinh là hiện tượng khiến rất nhiều chị em băn khoăn, lo lắng. Hầu hết mẹ bỉm sữa nào cũng gặp phải tình trạng này. 

Sau sinh kinh nguyệt không đều có nguy hiểm không?

Kinh nguyệt không đều sau sinh là hiện tượng sinh lý bình thường do sự biến đổi nội tiết tố trong cơ thể. Chúng sẽ tự cải thiện sau một thời gian. Đây là biểu hiện bình thường ở các bà mẹ đang nuôi con. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ chỉ kéo dài trong vài tháng, sau đó kinh nguyệt sẽ dần ổn định trở lại sau khi mẹ cai sữa cho bé.

Những biểu hiện kinh nguyệt không đều bất thường?

Hiện tượng kinh nguyệt không đều ở chị em sau sinh là hiện tượng sinh lý bình thường. Tuy nhiên, nếu chúng đi kèm với những dấu hiệu bất thường sau đây thì bạn nên đi khám ngay lập tức.

• + Thời gian hành kinh kéo dài có thể từ 8 - 14 ngày, lượng máu ra nhiều.
• + Có nhiều cục máu đông lớn: máu kinh vón cục hoặc có màu đen.
• + Chảy máu vùng kín, đau bụng dữ dội.
• + Máu âm đạo ra thất thường giữa các thời kỳ, kèm mùi hôi khó chịu. 
• + Vùng kín bị ngứa ngáy khó chịu và đặc biệt là đau rát khi quan hệ tình dục. 
• + Kinh nguyệt trở lại nhưng biến mất trong khoảng thời gian dài.
• + Sau sinh chu kỳ kinh nguyệt lâu xuất hiện.

Thông thường, sau khi sinh con 2 năm mà vẫn gặp phải tình trạng này thì tốt nhất chị em nên đến nay bệnh viện để các y bác sĩ thăm khám sớm nhất.

Kinh nguyệt sau sinh không đều có ảnh hưởng đến sữa mẹ hay không?

Câu trả lời là: Hoàn toàn không ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ. Sữa không bị chua, không thay đổi vị. Vì thế, trong những ngày hành kinh, mẹ vẫn cho con bú bình thường. 

Lưu ý:

Bên cạnh đó, nếu kinh nguyệt trở lại, lượng sữa tiết ra sẽ giảm. Mẹ sẽ thấy rằng bé đói bụng nhanh hơn trước. Thông thường, lượng sữa tiết ra sẽ giảm trong vài ngày trước khi nguyệt san bắt đầu. Hoặc trong vài ngày đầu tiên bắt đầu hành kinh. 

Nếu rơi vào tình huống này, mẹ chớ nên lo lắng. Vì sự thay đổi này chỉ là tạm thời xảy ra trong vài ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt. Lý do là do nội tiết tố trong cơ thể mẹ thay đổi khi kinh nguyệt xuất hiện.

Khi chu kỳ kinh nguyệt trở lại như bình thường, hormone cũng sẽ ổn định lại. Điều này cũng khiến cho sữa mẹ thay đổi. Mẹ sẽ nhận thấy rằng lượng sữa tiết ra sẽ lại tăng lên. Vì thế mà trong những ngày hành kinh mẹ không nên quá lo lắng nhé. Cần ăn uống, nghỉ ngơi đủ và giữ gìn sức khỏe hơn.

5. Biện pháp khắc phục chứng kinh nguyệt không đều sau sinh hiệu quả

Mọi rắc rối thay đổi trên cơ thể người mẹ sau sinh đều bị ảnh hưởng lớn từ quá trình mang thai và sinh con. Đặc biệt là sự thay đổi của nội tiết tố - nguyên nhân chính gây kinh nguyệt không đều ở người phụ nữ. Tuy nhiên, mẹ nên thể thay đổi lối sống của bản thân để cải thiện trình trạng này.

Các cách khắc phục: Tâm lý thoải mái

• Luôn giữ tâm lý thoải mái, vui vẻ, trò chuyện cùng mọi người trong gia đình, tránh làm việc quá sức.
• Duy trì ngủ đủ 8 tiếng/ ngày để cơ thể được nghỉ ngơi. Từ đó cân bằng nội tiết giúp tình trạng kinh không đều sớm được khắc phục.

Chế độ ăn uống khoa học

• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, hợp khoa học: Mẹ cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất sau khi sau sinh. Điều này để cơ thể bù đắp sự thiếu hụt dinh dưỡng bị mất khi nuôi thai nhi và sinh nở. 
• Kiểm soát cân nặng của cơ thể: Không nên kiêng ăn hoặc ăn quá nhiều để phục hồi sức khỏe trước sinh. Việc điều chỉnh cân nặng phải từ từ, theo phương pháp hợp lý. Từ đó sẽ giảm ảnh hưởng đến nội tiết tố gây rối loạn kinh nguyệt.
• Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày: Là cách đơn giản nhất để giúp các cơ quan trong cơ thể hoạt động ổn định. Nó đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, khắc phục được chứng kinh nguyệt không đều.
• Tạo lối sống lành mạnh: Là cách chữa kinh nguyệt không đều sau sinh hiệu quả nhất: không quan hệ sớm sau sinh, quan hệ cần có biện pháp an toàn...
• Tuyệt đối không sử dụng chất kích thích như: rượu, bia, thuốc lá. 
• Ngoài ra, bổ sung thêm nội tiết tố estrogen trực tiếp vào cơ thể sẽ giúp điều trị chứng rối loạn kinh nguyệt sau sinh nhanh chóng hơn.

Vận động nhẹ nhàng

Không dùng thuốc tránh thai

• Thuốc tránh thai vì nó có chứa rất nhiều tác dụng phụ gây rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh.
• Không tự ý sử dụng các loại thuốc làm đều kinh nguyệt. Tất cả việc dùng thuốc chữa bệnh đều phải có sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Thăm khám bác sĩ phụ khoa định kỳ 3 tháng/ lần.

Tình trạng rối loạn kinh nguyệt sau sinh là hiện tượng sinh lý bình thường. Nên nhiều chị em cũng không cần phải quá lo lắng. Nhưng chúng ta cũng nên đi khám bác sĩ phụ khoa để loại trừ một số khả năng khác như: rối loạn tuyến giáp, ung thư cổ tử cung... nếu tình trạng này kéo dài nhé!